یک نفس موعظه؛سلامتى تن و روان‌/قلب سلیم،شهید دستغیب

براى نگهدارى سلامتى تن، رعایت امورى چند لازم است؛ از آن جمله: اجزاء زائدى كه همراه بدن در رحم مادر تكوین شده و فایده‌اش تنها براى همان مدتى است كه در رحم بوده و پس از بیرون آمدن جز زیان چیزى ندارد و بنابراین باید آن‌ها را جدا كرد مانند (سَلَى) یعنى پوست نازكى كه بدن جنین را پوشانیده و (سُرَة) یعنى ناف و (قُلفَة) یعنى پوستى كه به وسیله ختنه باید جدا شود كه اگر این اجزاء جدا نشود سلامتى تن در خطر است.

هم‌چنین روان انسان در اول تكوین و تعلقش به بدن صفاتى چند با او است كه براى حكمت‌هایى چند یا براى صرف در موارد خاصى كه به‌نفع انسان تمام مى‌شود، یعنى مواردى كه عقل و شرع تعیین كند، به او داده شده است؛ مانند جهل، حرص، بخل، ظلم، عجله، مجادله و مانند این‌ها و به هریك از این بیمارى‌هائى كه از اول همراه انسان است در قرآن مجید اشاره شده، چنان‌چه فرموده است: انسان بسیار ستمگر و نادان است» (احزاب، آیه‌72) و فرموده: انسان حریص خلق شده است» (معارج، آیه 19) و انسان از شتاب آفریده شده» (انبیاء، آیه‌37) و آدمى از همه آفریدگان جدل‌كننده‌تر است». (كهف، آیه‌54)

هم‌چنین انسان را در قرآن مجید به اوصاف رذیله‌اى یاد فرموده مانند كفور (بسیار ناسپاس) قَتُور (بسیار بخیل) یؤُوس (بسیار ناامید از رحمت خدا) جزوع (بسیار ناشكیبا) عجول (بسیار شتاب‌كننده) و كافر را كر و كور وگنگ و بدتر از چهارپایان یاد فرموده است. (انفال، آیه‌22) و مانند این‌ها از انواع بیمارى‌هاى روحى كه در قرآن مجید ذكر شده است. به‌طور اجمال باید دانست كه هریك از این صفات را در هر موردى كه عقل و شرع تعیین كرده و به همان اندازه‌اى كه روا دانست باید صرف كرد و در غیر آن باید مجاهده نموده خوددارى كرد؛ مثلا صفت بخل نسبت به مال، در مواردى كه شرع مقدس مصرف در آن‌را نهى مى‌كند، باید بخیل بود و نگذاشت حتى یك درهم مالش هم در حرام و بیجا صرف شود. نسبت به وقت باید بخیل بود كه یك آن (لحظه) در حرام صرف نشود؛ تا برسد به آن‌جائى‌كه یك آن وقتش هدر رود. پس صفت بخل را در نهاد آدمى قرار داده‌اند تا از صرف عمر و دارائی‌اش در غیر خشنودى پروردگار بخیل باشد و در راه خشنودى او سخى و جواد.

ترا تیشه دادند كه هیزم كنى // ندادند كه بر فرق مردم زنى

(كتاب قلب سلیم، شهید دستغیب، ص‌15-17)[ایجنا]