فرهنگ بسیج و بسیجی در قرآن کریم
برخی از محققان و قرآن‌پژوهان با نگاه عالمانه به آیات الهی این چنین استنباط کرده‌اند، که در طول تاریخ حیات انبیای الهی چیزی شبیه فرهنگ بسیج و بسیجی ولی با واژه قرآنی رِبِّیُّون»وجود داشته(۱) انسان‌های مؤمن و انقلابی که در رکاب انبیای الهی با داشتن ارتباط قوی و راسخ به خدای منّان و اخلاص کامل، در میدان کارزار علیه باطل حضور داشته‌اند.
وَ کَأَیِّنْ مِنْ نَبِیٍّ قاتَلَ مَعَهُ رِبِّیُّونَ کَثیرٌ فَما وَهَنُوا لِما أَصابَهُمْ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ ما ضَعُفُوا وَ مَا اسْتَکانُوا وَ اللَّهُ یُحِبُّ الصَّابِرینَ وَ ما کانَ قَوْلَهُمْ إِلاَّ أَنْ قالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ إِسْرافَنا فی أَمْرِنا وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْکافِرینَ؛(۲)
چه بسیار پیامبرانى که مردان الهى فراوانى به همراه آنان جنگ کردند! آنها هیچگاه در برابر آنچه در راه خدا به آنان می‌رسید، سست و ناتوان نشدند (و تن به تسلیم ندادند)؛ و خداوند استقامت‌کنندگان را دوست دارد. سخن‌شان تنها این بود که: پروردگارا! گناهان ما را ببخش! و از تندروی‌هاى ما در کارها، چشم‌پوشى کن! قدم‌هاى ما را استوار بدار! و ما را بر جمعیّت کافران، پیروز گردان.»
انسان‌هایی زندگی می‌کرده‌اند که با داشتن خصوصیاتی همچون اخلاص، ایمان راسخ، ارتباط قوی و شایسته با باری تعالی داشته و در کنار انبیای الهی در میدان کارزار حضور داشته‌اند.»
برخی از محققان و قرآن‌پژوهان در ذیل این آیات این چنین بیان داشته اند: ربیون» جمعربى» (بر وزن ملى) است و به کسى گفته مىشود که ارتباط و پیوند او با خدا محکم باشد، با ایمان، دانشمند و با استقامت و با اخلاص باشد.(۳) علامه طباطبایی در تبیین عبارت ربیون» این چنین بیان داشته است: کلمه ربیون جمع کلمه رِبّى است، که نظیر کلمه ربانى به معناى کسى است که مختص براى رب العالمین باشد، یعنى جز به کار خدا به هیچ کار دیگر مشغول نباشد.»(۵)
یک بسیجی نمونه در جنگ تمام عیار اقتصادی که امپراتوری‌های اقتصادی ایران اسلامی را در محاصره ناجوانمردانه خود قرار داده‌اند، سست نمی‌شوند، ضعیف نمی‌شوند و نمی‌هراسند. بلکه در مقابل این هجمه ناجوانمردانه صبر انقلابی دارند.
ویژگی طلایی بسیجی نمونه
از آیاتی که ذکر شد و همچنین دیگر آیات قرآنی به خوبی می‌توان شاخص‌های طلایی را استخراج کرد که شایسته است، جامعه بسیجی خود را به آن ویژگی‌ها متصف نمایند.
۱-اخلاص و کار برای خدا
اولین و مهمترین ویژگی و شاخص بسیجی نمونه خالص کردن کار و فعالیت اجتماعی، علمی، اقتصاد و نظامی خود برای خدای متعال است. فرهنگ بسیجی به انسان می‌آموزد کارها را باید فقط برای خدا خالص کرد، از این رو کار برای جاه و مقام دنیوی و نفوذ در قلب‌های هم‌نوعان در نظام و پاذل فکری یک بسیجی نمونه جایگاهی ندارد.
قُلْ إِنَّ صَلاتی وَ نُسُکی وَ مَحْیایَ وَ مَماتی لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ؛(۵)
بگو: نماز و تمام عبادات من، و زندگى و مرگ من، همه براى خداوند پروردگار جهانیان است.»
از جمله شاخص‌های ممتاز یک بسیجی نمونه، ولایت‌مداری، اطاعت‌پذیری و سرسپردن به عبودیت و بندگی حق تعالی، خسته و ملول نشدن از فرمان‌بری حق تعالی است. خصوصیت مهمی که افراد بسیجی را از سایر انسان‌ها متمایز می‌کنند، بسیجی که در خود روحیه انقیاد در برابر اوامر الهی را تقویت نکرده است، به راستی بویی از فرهنگ بسیج و بسیجی نبرده است، چرا که این شاخص موضوعی است که بر اساس فرهنگ قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) ذره‌ای نمی‌توان از آن عقب‌نشینی کرد.
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُم؛(۶)
اى کسانى که ایمان آوردهاید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [اوصیاى پیامبر] را.»
یک بسیجی انقلابی به خوبی می‌داند در عصر غیبت باید ولایت فقیهی که زعامت و رهبری جامعه اسلامی را بر عهده گرفته را به جان و دل پذیرا باشد و در حفظ نظام اسلامی از او حمایت نماید.
فَأَمَّا مَنْ کَانَ مِن الْفُقَهَاءِ صَائِناً لِنَفْسِهِ حَافِظاً لِدِینِهِ مُخَالِفاً عَلَى هَوَاهُ مُطِیعاً لِأَمْرِ مَوْلَاهُ فَلِلْعَوَامِّ أَنْ یُقَلِّدُوهُ» (۷)
. . . پس هر فقیهى که مراقب نفسش بوده و حافظ دین خود است و با نفس خود مخالف است و مطیع امر مولى میباشد، بر عوام است که از چنین فقیهى تقلید کنند.»
۳- نترسیدن و خستگی‌ناپذیری و صبر انقلابی
مقاوم و نترس بودن در بحران‌های اجتماعی و بین‌المللی و خستگی‌ناپذیری در کار جهادی و حضور در میدان و همچنین صبر انقلابی در مسیر رسیدن به آرمان‌های دینی از جمله خصوصیات طلایی بسیجی انقلابی است. خدای متعال در قرآن کریم در توصیف راست‌قامتانی که به حمایت از انبیای الهی ایستادگی کردند این چنین می‌فرماید:
فَما وَهَنُوا لِما أَصابَهُمْ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ ما ضَعُفُوا وَ مَا اسْتَکانُوا وَ اللَّهُ یُحِبُّ الصَّابِرینَ؛(۸)
آنها هیچگاه در برابر آنچه در راه خدا به آنان می‌رسید، سست و ناتوان نشدند (و تن به تسلیم ندادند)؛ و خداوند استقامت‌کنندگان را دوست دارد.»
مفسران قرآن کریم در ذیل این آیه شریف و در توصیف یاران خاص پیامبران این چنین بیان داشتند: آنان به یارى پیامبران خود برخاستند و از تلفات سنگین و جراحات سخت و مشکلات طاقت‌فرسایى که در راه خدا دیدند هرگز سست و ناتوان نشدند، آنها در مقابل دشمن هیچگاه تضرع و زارى و خضوع و کرنش نکردند و تسلیم نشدند (ما ضَعُفُوا وَ مَا اسْتَکانُوا). »(۹)
یک بسیجی نمونه در زمان کنونی نیز به همین منوال رفتار می‌کند، در جنگ تمام عیار اقتصادی که امپراتوری‌های اقتصادی ایران اسلامی را در محاصره ناجوانمردانه خود قرار داده اند، سست نمی‌شوند، ضعیف نمی‌شوند و نمی‌هراسند. بلکه در مقابل این هجمه ناجوانمردانه صبر انقلابی دارند. این خصوصیات قرآنی در صورتی محقق میشود که ایمان به خدای متعال در سرزمین وجودی یک بسیجی به خوبی تقویت شده باشد، آنگاه است که مورد این چنین خطاب قرآنی قرار می‌گیرد:
وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ؛(۱۰)
و سست نشوید! و غمگین نگردید! و شما برترید اگر ایمان داشته باشید!»
پی نوشت‌ها:
(۱). آیت الله مصباح یزدی، نگاهی گذرا به بسیج و بسیجی، ص۲۱.
(۲). سوره آل عمران، آیه ۱۴۶و ۱۴۷
(۳). مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۳، ص۱۲۱
(۴). علامه طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج۴، ص۶۲.
(۵). سوره انعام، آیه۱۶۲.
(۶). سوره نساء، آیه ۵۹
(۷). الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)، ج۲، ص۴۵۷.
(۸). سوره آل عمران، آیه ۱۴۶.
(۹). مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۳، ص۱۲۱.
(۱۰). سوره آل عمران، آیه ۱۳۹.
زیرساخت تمدن‌سازی و پیشرفت
به بهانه بسیج عمومی در مقابله با کرونا
روحیه و سبکی متأثر از نظام فکری کاملاً بومی و متکی به آموزه‌ها و ارزش‌های اسلام ناب محمدی(ص) آنگاه که در ذیل ساختار ولایت تعریف گردید، جریانی بی‌نظیر را رقم زد که نه تنها تأمین‌کننده نیازهای جمهوری اسلامی در ادوار گوناگون بوده، بلکه در گستره‌ای وسیع‌تر از مرزهای جغرافیای ایران اسلامی نیز هرروزه به رهاوردهای چشمگیر آن افزوده میشود.
نگرش بنیادین انقلاب اسلامی در سلطه‌ستیزی و مقابله با نظم و نظام طاغوتی مطلوب ابرقدرت‌ها از یک‌سو و از سوی دیگر، هویت احیاگرانه و بازگشت به خویشتن مکتب انقلاب، همه و همه نیاز به یک عزم ملی برای اتکا به ظرفیتهای داخلی را پدیدار ساخته است.
سناریوهای پیچیده و طرح‌ریزی‌های راهبردی نظام سلطه برای مقابله با جمهوری اسلامی در قالب‌های گوناگون سخت، نیمه‌سخت و نرم، اجرایی شده است؛ عرصه‌هایی که نیازمند توجه بیش از پیش به ظرفیتهای درونی است.
آنچه در این پیکارهای متعدد رخ نموده است، کارآمدی نگاهی است که عزم راسخی بر تکیه به ظرفیتهای درونی ملت و جامعه دارد و در مقابل، نگرشی که چشم به بیرون دارد و منتظر دریافت مددهای خارجی برای حرکت خود است، بازنده اصلی این آوردگاه بوده است.
کدام کشوری یافت میشود که در مسیر توسعه، وابسته به نظام سلطه وارد شده باشد و در عین حال که ارزش‌های دیرین و استقلال ی خود را حفظ کرده، قدرت مانع شدن از چنگ‌اندازی استکباری به منافعش را داشته باشد؟
پیشرفت و تمدن‌سازی آوردگاه اصلی دو تفکر در اداره کشور
در این میان، عرصه پیشرفت و حرکت به سوی تمدن اسلامی، یکی از مهمترین عرصه‌های درخور تأمل و تفکر در باب مسائل کلان انقلاب اسلامی است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در تبیین این اولویت اصلی نظام می‌فرمایند: آن مفهومی‌که می‌تواند اهداف نظام اسلامی را تا حدود زیادی در خود جمع کند و به ما نشان دهد، مفهوم پیشرفت است. توضیحی هم بعداً عرض کردیم که پیشرفت، تداعی‌کننده حرکت است، راه است. چطور ما می‌گوییم پیشرفت هدف است؟ عرض کردیم علت این است که پیشرفت هرگز متوقف نخواهد شد. بله، پیشرفت، حرکت است، راه است، صیرورت است، اما متوقف‌شدنی نیست و همین‌طور ادامه دارد، چون انسان ادامه دارد، چون استعدادهای بشری حد یقف ندارد. گفتیم پیشرفت دارای ابعادی است و پیشرفت در مفهوم اسلامی، با پیشرفت یک بُعدی یا دو بُعدی در فرهنگ غربی متفاوت است؛ چندبُعدی است… پیشرفت همه‌جانبه را به معنای تمدن‌سازی نوین اسلامی بگیریم. بالأخره یک مصداق عینی و خارجی برای پیشرفت با مفهوم اسلامی وجود دارد. این‌جور بگوییم که هدف ملت ایران و هدف انقلاب اسلامی، ایجاد یک تمدن نوین اسلامی است؛ این محاسبه درستی است. » (۲۳ مهر ۱۳۹۱)
دو نگرش تکیه بر خود و تکیه بر غرب
در این عرصه دو نگرش به هماوردی در برابر هم آمده‌اند؛ نگرشی بر هویت خود و ظرفیتهای درونی تکیه دارد و پیشرفتی درون‌زا» را دنبال می‌کند و در مقابل، دیدگاهی که وام گرفته از نظریات رایج توسعه است، توسعه کشور ایران را در گرو حرکت در مدار منظومه ابرقدرت‌های حاکم بر معادلات بین‌الملل تعریف می‌کند. در چنین نگاهی، کشوری همچون ایران برای پیشرفت باید به نسخه‌های دیکته شده غرب تن دهد.
پیوستن به چنین فرآیندی نه تنها با اهداف کلان انقلاب اسلامی همخوانی ندارد، بلکه عملاً نتیجه محسوسی برای کشوری که زخم دیرینه سیصد سال طمع استعمار را بر چهره دارد، نخواهد داشت. وضعیت کشورهای مشابه به‌خوبی روشنگر حقیقت ماجراست. کدام کشوری یافت میشود که در مسیر توسعه، وابسته به نظام سلطه وارد شده باشد و در عین حال که ارزش‌های دیرین و استقلال ی خود را حفظ کرده، قدرت مانع شدن از چنگ‌اندازی استکباری به منافعش را داشته باشد؟
رهبر انقلاب حامی الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت
رهبر معظم انقلاب اسلامی در تبیین نگاه نخست می‌فرمایند: مفهوم پیشرفت برای ما مفهوم روشنی است. ما پیشرفت را به کار می‌بریم و تعریف می‌کنیم که مقصود ما از پیشرفت چیست. درخصوص ایرانی بودن الگو، علاوه بر آنچه که دوستان گفتند، که خوب، شرایط تاریخی، شرایط جغرافیایی، شرایط فرهنگی، شرایط اقلیمی، شرایط جغرافیای ی در تشکیل این الگو تأثیر می‌گذارد، که قطعاً این‌ها درست است، این نکته هم مطرح است که طراحان آن، متفکران ایرانی هستند. این کاملاً وجه مناسبی است برای عنوان ایرانی؛ یعنی ما نمی‌خواهیم این را از دیگران بگیریم. ما می‌خواهیم آنچه را که ما خودمان لازم می‌دانیم، مصلحت کشورمان می‌دانیم، آینده‌مان را می‌توانیم با آن تصویر و ترسیم کنیم، این را در یک قالبی بریزیم. بنابراین، این الگو ایرانی است. از طرف دیگر، اسلامی است؛ به‌خاطر اینکه غایات، اهداف، ارزش‌ها و شیوه‌های کار، همه از اسلام مایه خواهد گرفت؛ یعنی تکیه ما به مفاهیم اسلامی و معارف اسلامی است. ما یک جامعه اسلامی هستیم، یک حکومت اسلامی هستیم و افتخار ما به این است که می‌توانیم از منبع اسلام استفاده کنیم. خوشبختانه منابع اسلامی هم در اختیار ما وجود دارد؛ قرآن هست، سنت هست و مفاهیم بسیار غنی و ممتازی که در فلسفه ما و در کلام ما و در فقه ما و در حقوق ما وجود دارد. بنابراین اسلامی هم به این مناسبت است.» (۱۰ آذر ۱۳۸۹)
هرچند چنین گزاره‌هایی به‌سادگی مسیر توسعه وابسته را نفی می‌کند، اما گوش‌ها و ذهن‌هایی که از ترجمان تفکر غرب‌گرا انباشت گردیده است، آمادگی استماع این کلام حق را ندارد و اساساً نیز مخاطب این سطور نیز نه چنین افرادی، که حق‌طلبان و معتقدان به اتکای به خویشتن هستند.
بسیج و تمدن‌سازی
اگر مفروض اصلی الگوی تمدن‌سازی پیشرفت درون‌زا را که تکیه به ظرفیتهای عظیم درونی در جهت رشد و تعالی است بپذیریم، کدام ظرفیت قابل اتکاتر از بسیج، این شبکه انسانی قابل اعتماد و معتقد به اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی است؟
امام ای درخصوص حضور بسیج در بزنگاه‌های حساس کشور می‌فرمایند: بسیج یعنی به صحنه آمدن و به میدان آمدن. چه میدانی؟ میدان چالش‌های حیاتی و اساسی. میدان‌ها و چالش‌های اساسی زندگی چیست؟ فقط آن وقتی است که به کشوری حمله شود و مردم آن کشور به صحنه بیایند تا از مرزهای خودشان دفاع کنند؟ البته که نه. این فقط یکی از موارد به میدان آمدن است. آن وقتی هم که هویت ملی و ی یک ملت مورد مناقشه قرار می‌گیرد، جای به میدان آمدن است. آن وقتی هم که به فرهنگ و اعتقادات و باورهای ریشه‌دار یک ملت اهانت میشود و آن را تحقیر می‌کنند، جای به میدان آمدن است. آن وقتی هم که نسل برگزیده یک ملت احساس می‌کنند از قافله دانش عقب مانده‌اند و باید علاجی بکنند، جای به میدان آمدن است. آن وقتی هم که احساس بشود پایه‌های یک زندگی مطلوب و عادلانه در کشور احتیاج به تلاش دارد تا‌ترمیم و یا استوار شود، جای به میدان آمدن است. آن وقتی هم که جبهه‌های فکری و فرهنگی دنیا برای تسخیر ملت‌ها با ابزارهای فوق مدرن می‌آیند تا ملتی را از سابقه و فرهنگ و ریشه خود جدا کنند و به راحتی آن را زیر دامن خودشان بگیرند، جای به میدان آمدن است. همه این‌ها انسان‌هایی را می‌طلبد که نیاز را احساس کنند.» (۵ خرداد ۱۳۸۴)
روشن است سرمایه انسانی زیرساخت بنیادین شکل‌گیری تمدن است و لذا بایسته اصلی طی طریق در مسیر پیشرفت و تمدن‌سازی، تربیت نسلی تمدن‌ساز و متعهد به پیش‌روندگی و پیش‌برندگی است. تدبیر هوشمندانه امام راحل عظیم‌الشأن(ره) در شکل‌دهی به چنین شبکه عظیم انسانی‌تربیت‌یافته و در مسیر پرورش، اکنون یکی دیگر از ره‌آوردهای خود را نشان می‌دهد. در دهه پنجم انقلاب اسلامی که موضوع و مسئله اصلی کشور پیشرفت و اامات آن» بر مبنای بیانیه گام دوم انقلاب است، این شبکه و جریان انسانی به‌خوبی می‌تواند نظام را در شکل‌دهی آینده مطلوب یاری دهد. روشن است سرمایه انسانی زیرساخت بنیادین شکل‌گیری تمدن است و لذا بایسته اصلی طی طریق در مسیر پیشرفت و تمدن‌سازی، تربیت نسلی تمدن‌ساز و متعهد به پیش‌روندگی و پیش‌برندگی است. البته شایان ذکر است بهره‌گیری از این مجموعه عظیم و جریان‌سازی برمبنای آن، نیازمند توجه به چند نکته اساسی است:
۱. مسئولان، مؤثرین و آحاد بسیج در سراسر کشور مسئولیت و رسالت تاریخی خود را در این امر سرنوشت‌ساز شناخته و برای نقش‌آفرینی عمومی و تخصصی خود طرح‌ریزی ویژه داشته باشند.
۲. جریان مستمر‌تربیت سرمایه انسانی که در جهت نیروی تراز انقلاب اسلامی است، بی‌وقفه ادامه یافته و بر توان و عزم بر آن افزوده گردد.
۳. متولیان امور کشور خصوصاً در حوزه‌های اجرایی نیز در جهت شناخت ظرفیت‌ها و استعدادهای عظیم انسانی این مجموعه و بهره‌گیری هرچه بیشتر از آن تلاش کنند و حمایت‌های لازم را از گسترش این تفکر، روحیه و تشکیلات پیش‌برنده‌ی آن بنمایند.
جمع‌بندی
تأمل درباره آورده‌های این شجره طیبه، آدمی‌را به این نکته نزدیک‌تر می‌کند که این ظرفیت عظیم پاسخگوی بخشی نزدیک به تمام نیازهای نظام و کشور بوده و هست. اکنون و در دهه چهارم انقلاب اسلامی، به نظر می‌رسد رسالت بسیج و بسیجیان سنگین‌تر از گذشته و نقش‌آفرینی ویژه و تمام‌عیار در عرصه راهبردی پیشرفت و تمدن‌سازی است؛ امری که عزمی راسخ را می‌طلبد و این همان است که امام فرمود که ؛ تشکیل بسیج در نظام اسلامی یقینا از برکات و الطاف جلیه خداوند تعالی بود که بر ملت عزیز و انقلاب اسلامی ارزانی شد. [ایجنا]
ریشه تاریخی اربعین/حضور جابر در کربلا/بازگشت اسیران/الحاق سرمطهر به بدن/راهپیمایی وانتفاضه اربعین
,اسلامی ,پیشرفت ,وَ ,بسیجی ,یک ,است ,و در ,انقلاب اسلامی ,است که ,که در ,معظم انقلاب اسلامی ,کلان انقلاب اسلامی ,سرمایه انسانی زیرساخت ,انسانی زیرساخت بنیادین
درباره این سایت