امام خمینی(ره): شما متوجه باشید كه این شغل را خداى نخواسته آلوده نكنید به جهات مادى، به جهات دنیایى كه هم كار كرده باشید و هم اجرا الهى (را) نبرده باشید. شما كارى بكنید كه این شغل شما الهى باشد، براى خدا باشد. منافات ندارد اینكه براى خدا باشد، لكن به شما هم مثلا اجرى بدهند، اینها با هم منافات ندارند. شما توجه داشته باشید به اینكه با این بیماران خوشرفتارى كنید، (به) آنها كمك كنید، از آنها دلجویى كنید. اینها افسرده هستند، باید دلجویى كنید. این شغل شما از آن شغلهاى بسیار ارزنده است.(صحیفه نور، ج 12، صص 81 - 82)
چیزى كه بسیار اهمیت دارد براى پزشكان و پرستاران و آنهایى كه با مریضها و بیمارها تماس دارند، این است كه روح عطوفت در آنها باشد. یكى از امورى كه كمك مىكند به خوبشدن مریضها و اعاده صحت براى آنها، این است كه پزشك آنها، پرستار آنها، به آنها تقویت روانى بدهد. اگر انسان اعتقادش شد كه خوب مىشود از این مرض، این كمك مىكند به اعاده صحت و اگر نظرش این طور شد كه در این مرض دیگر خوب نمىشود، این او را زودتر رو به هلاكت مىبرد و این به عهده پزشكان و پرستارها است. پرستارها این نكته را باید در نظر داشته باشند كه عطوفت به آنها و امیددادن به آنها و وعده سلامت به اذن اللَّه براى آنها، كمك مىكند به صحت آنها. براى كارهایى كه انجام مىدهید، هر چه خوب رفتار كنید با آنها، براى شما پیش خداى تبارك و تعالى اجْر است.(صحیفه امام، ج ، ص 233) آرامش روحى و روانى؛ گمشده بشر امروز
طمأنیه آرامش روحى و روانى، نداشتن اضطراب، استرس، افسردگى و نگرانى از دغدغههاى بشر امروز است و بشر امروز براى دستیابى به این موهبت عظیم الهى از باب الغریق یتشبث بكل حشیش»، به هر مستمسكى دستاندازد ولى سوگمندانه بهدلیل فقدان بُنمایههاى معرفتى لازم و عدم فهم حقیقت بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (رعد/28)، حاصل تلاشهاى او براى دستیابى به آرامش، چیزى جز ناكامى بیشتر و اضطراب و افسردگى گستردهتر و عمیقتر نیست و از قضا سركنگبین صفرا فزود».
به همین جهت، چون یكى از شئون اصلى ائمه اطهار علیهم السلام -بهعنوان رهبران فكرى و عملى جامعه بشرى - مرجعیت آن حضرات براى پاسخگویى به تمام مسائل انسان و جامعه انسانى است، یكى از ابعاد اسوه بودن اهل بیت علیهم السلام، قدرت درونى، استحكام شخصیتى و بهداشت روانى و سلامت روحى است.
این بُعد از الگوبودن اهل بیت علیهم السلام در حقیقت مرتبهاى از مراتب این فراز زیارت جامعه كبیره است: عَصَمَكُمُ اللّهُ مِنَ اَّلَلِ وَ آمَنَكُمْ مِنَ الْفِتَنِ وَ طَهِّرَكُمْ مِنَ الدَّنَسِ وَ اَذْهَبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَكُمْ تَطْهِیراً» - خداوند متعال، شما را از لغزشها نگه داشت و از فتنهها در امان داشت و از پلیدى، پاك گردانید و آلودگى را از شما بُرد و شما را كاملاً پاك گردانید.
حضرت زینب (س)؛ در قله آرامش روحى و روانى
آل الله مظهر ذكر الله (نَحْنُ ذِكْرُ اللَّهِ (بحارالانوار/ج7/ص321)) و محور آرامش و اسوه سكون عالماند و یكى از بارزترین اسوههاى آلاللهى در این خصوص، شخصیت سترگ حضرت عقیله بنىهاشم، نائبة اهرا، شریكة الحسین، ام المصائب، كعبة الرزیا، زینب كبرى سلام الله علیهم اجمعین است. حضرت زینب علیها السلام یك الگوى تربیتى موفق سلامت و بهداشت روان و كنترل تكانه است كه مىتواند بهعنوان یك الگوى كارآمد، در زمینه مدیریت اختلالات روحی-روانى پس از داغدیدگى معرفى گردد.
بر مبناى نظریههاى روانشناسانه، توانمندى انسان در مدیریت روحى و حفظ سلامت روان، عمدتاً ریشه در سه نگرش و انگاره ذیل دارد:
الف) نگرش انسان به خود
ب) نگرش انسان به عالم هستى
ج) نگرش انسان به آینده
انسان كاملى مثل حضرت عقیله بنىهاشم سلام الله علیها حائز بیشترین و حقیقىترین نصاب از این مؤلفههاى سهگانه است. در توضیح این سه نگرش و انگاره مىتوان گفت:
الف) نگرش انسان به خود
افراد افسرده، غالبا خود را بىارزش تلقى مىكنند، توانمندىهاى خود را اندك ارزیابى مىكنند و از عزت نفس پائینى برخوردارند. علت این امر مىتواند امورى مانند: احساس تقصیر، احساس خجالت، خشم و توقعات بیش از حد و غیرواقعى از خود باشد. تفسیر عالمانه عاشورا در فراز ذیل را مىتوان ازجمله ارزندهترین تبیینهاى حضرت زینب سلام الله علیها دانست كه در چارچوب جهانبینى اسلامى، یكى از شگفتىها در قدرت درونى، استحكام شخصیتى و بهداشت روانى و سلامت روحى به شمار مىآید؛ آنجا كه حضرت، یزید را شكست خورده واقعى بهحسابآورد و خود و اهل بیت را علىرغم شكست ظاهرى، پیروز واقعى میدان معرفى مىنماید: اى یزید! آیا گمان مىبرى اینكه اطراف زمین و آفاق آسمان را بر ما تنگ گرفتى و راه چاره را بر ما بستى كه ما را به مانند كنیزان به اسیرى برند، ما نزد خدا خوار و تو سربلند گشته و داراى مقام و منزلت شدهاى، پس خود را بزرگ پنداشته به خود بالیدى، شادمان و مسرور گشتى كه دیدى دنیا چند روزى به كام تو شده و كارها بر وفق مراد تو مىچرخد، و حكومتى كه حق ما بود در اختیار تو قرار گرفته است، آرام باش، آهستهتر. آیا فراموش كردهاى قول خداوند متعال را گمان نكنند آنان كه كافر گشتهاند اینكه ما آنها را مهلت مىدهیم به نفع و خیر آنان است، بلكه ایشان را مهلت مىدهیم تا گناه بیشتر كنند و آنان را عذابى باشد دردناك» (أَظَنَنْتَ یا یزِیدُ حَیثُ أَخَذْتَ عَلَینَا أَقْطَارَ الْأَرْضِ وَ آفَاقَ السَّمَاءِ فَأَصْبَحْنَا نُسَاقُ كَمَا تُسَاقُ الْأُسَرَاءُ أَنَّ بِنَا هَوَاناً عَلَیهِ وَ بِكَ عَلَیهِ كَرَامَةً وَ أَنَّ ذَلِكَ لِعِظَمِ خَطَرِكَ عِنْدَهُ فَشَمَخْتَ بِأَنْفِكَ وَ نَظَرْتَ فِى عِطْفِكَ جَذْلَانَ مَسْرُوراً حَیثُ رَأَیتَ الدُّنْیا لَكَ مُسْتَوْثِقَةً وَ الْأُمُورَ مُتَّسِقَةً وَ حِینَ صَفَا لَكَ مُلْكُنَا وَ سُلْطَانُنَا فَمَهْلًا مَهْلًا أَ نَسِیتَ قَوْلَ اللَّهِ تَعَالَى: وَ لا یحْسَبَنَّ الَّذِینَ كَفَرُوا أَنَّما نُمْلِى لَهُمْ خَیرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِى لَهُمْ لِیزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ (لهوف/ص1)).
ب) نگرش انسان به عالم هستى
دامنه نگرش منفى افراد افسرده، از خودشان به محیط پیرامونى و حتى عالم هستى تسرى مىیابد و عمدتا همه حوادث جهان را منفى ارزیابى مىكنند؛ به این ترتیب كه جهان را بهعنوان دنیایىبىرحم و ظالم مىدانند. نگرش فرد افسرده بدینگونه است كه او مشكلات خود را بسیار شدید و مضمحلكننده مىبیند و در مقابل، موفقیتهایش را بسیار كوچك و غیرقابل توجه مىداند. در حالیكه از حقایق قرآنى، زیباترین بودنِ نظام آفرینش است. نظریه قرآنى نظام احسن» به این معناست كه هرچه را خداوند آفریده است، بهگونهاى زیبا و جمیل خلق كرده است كه از آن زیباتر ممكن نبوده و نیست، وگرنه حتماً علم الهى به آن تعلق مىگرفت، و از قدرت الهى خارج نبود و گسترهى لطف و بخشش الهى از آن فروگذارى نمىنمود: الَّذِى أَحْسَنَ كُلَّ شَیءٍ خَلَقَهُ» (سجده/7).
از این جهت، در عالم، شرّ مطلق و چیزى كه بد صددرصد باشد، نه تنها وجود ندارد، بلكه امكان وجودى ندارد؛ بنابراین تمام امور ناخوشایند، شرّى نسبىاند و حتما خیرى در آن نهفته است والا امكان هستىیابى نمىداشت. امام عسكرى(ع) مىفرمایند: تمام گرفتارىها و بلاها را، نعمتى از خداوند در بَر گرفته است» (ما مِن بَلِیةٍ إلاّ و لله فیها نِعمَةٌ تُحیطُ بِها (بحارالأنوار/ج34/ص374)). این انگاره متعالى، به انسان نگرشى مثبت مىدهد و انسانى با چنین مثبتاندیشى واقعبینانه، از قدرت درونى، استحكام شخصیتى و بهداشت روانى و سلامت روحى بالایى برخوردار خواهد بود.
علاوه بر اینكه خطبه حضرت زینب علیهاالسلام با اهل كوفه، بارقهاى است از هستىشناسى مثبت و فهم متعالى ایشان از حكمت الهى، باید گفت از شاهكارهاى معرفتى جهانبینى توحیدى، استدلال و تبیینگرى حضرت زینب علیها السلام در مجلس ابن زیاد است. ایشان علىرغم اینكه سوگوار شهادت برادران، فرزندان و خویشان خود بودند و از طرفى، بیشترین رنج و محنت را متحمل شده بودند و به ظاهر با سیماى یك اسیر و بازنده در جنگ، وارد مجلس ابن زیاد شدند، با وجود این، تفسیر ایشان از حوادث كربلا بسیار اعجابانگیز است. زمانى كه ابن زیاد با حالتى تمسخرآمیز، حضرت را مورد خطاب قرار داد: كار خدا را نسبت به برادر و اهل بیتت چگونه دیدى؟ حضرت زینب فرمودند: ما رَأَیتُ إِلَّا جَمِیلاً، هَؤُلَاءِ قَوْمٌ كتَبَ اللَّهُ عَلَیهِمُ الْقَتْلَ فَبَرَزُوا إِلى مَضاجِعِهِمْ.» (الصحیح من مقتل سید الشهداء و أصحابه علیهم السّلام (محمدى رى شهرى)/ج1/ص1074)
ج) نگرش انسان به آینده
افراد افسرده همچنین، احساس مىكنند كه نمىتوان به آینده امیدوار بود. چنین افرادى آینده ناموفقى را براى خویش پیشبینى مىكنند. بهصورتى كه معتقدند هر كارى انجام دهند، در آینده چیزى را عوض نمىكند و سرنوشت تاریكى در انتظار آنهاست. حضرت زینب علیهاالسلام علىرغم همه مصائب و غمها، در مجلس یزید آینده را براى خود و اهل بیت روشن مىبیند و دشمنان خود را خوار و زبون مىانگارد: اى یزید! هر كید و مكرى كه دارى بكن، هر كوششى كه مىخواهى بنماى، هر جهدى كه دارى به كار بگیر، به خدا سوگند هرگز نمىتوانى نام و یاد ما را محو كنى، پیام ما را نمىتوانى از بین ببرى، به نهایت ما نمىتوانى دست یابى، هرگز ننگ این ستم را از خود نمىتوانى بزدایى، روزهاى قدرت تو اندك و جمعیت تو رو به پراكندگى است، در روزى كه منادى حق ندا كند كه لعنت خدا بر ستمكاران باد. سپاس خداى را كه اول ما را به سعادت و مغفرت ثبت كرد و آخر ما را به شهادت و رحمت فائز گرداند» (فَكِدْ كَیدَكَ وَ اسْعَ سَعْیكَ وَ نَاصِبْ جُهْدَكَ فَوَ اللَّهِ لَا تَمْحُو ذِكْرَنَا وَ لَا تُمِیتُ وَحْینَا وَ لَا تُدْرِكُ أَمَدَنَا وَ لَا تَرْحَضُ عَنْكَ عَارَهَا وَ هَلْ رَأْیكَ إِلَّا فَنَدٌ وَ أَیامُكَ إِلَّا عَدَدٌ وَ جَمْعُكَ إِلَّا بَدَدٌ یوْمَ ینَادِى الْمُنَادِى أَلا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِینَ فَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ الَّذِى خَتَمَ لِأَوَّلِنَا بِالسَّعَادَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ وَ لِآخِرِنَا بِالشَّهَادَةِ وَ الرَّحْمَةِ (لهوف/ص2)). با این منطق قوى، واقعا باید بازنگرى كرد كه اسیر واقعى در حماسه شام كیست؟ زینب سلام الله علیها اسیر بود یا یزید؟
نبود زَهرهى كس كو وِرا اسیر كند//كجا؟ كه دیده روباه صید شیر كند؟
در مجموع، در دنیاى امروز، سلامت روان یكى از مهمترین دغدغههاى بشرى است. ارائه یك الگوى موفق، باعث ارتقاى سلامت روان افراد جامعه مىشود. ازاین رو، در چارچوب جهان بینى اسلامى، حضرت زینب علیها السلام یك الگوى موفق معرفى مىگردد، كه در شرایط بحرانى و حوادث سنگین، بهترین نگرش و تفسیر را ارائه مىنماید. این امر مىتواند در حوادث و پیشامدهاى زندگى، چراغ راه مؤمنان باشد و افراد با تبعیت از ایشان و نوع تفسیر صحیحشان، خود را از آسیبهاى روانى ناشى از حوادث صیانت نمایند.#[ایجنا]
ریشه تاریخی اربعین/حضور جابر در کربلا/بازگشت اسیران/الحاق سرمطهر به بدن/راهپیمایی وانتفاضه اربعین
,كه ,وَ ,حضرت ,براى ,انسان , ,حضرت زینب ,انسان به ,نگرش انسان ,خود را ,زینب علیها السلام ,درونى، استحكام شخصیتى ,قدرت درونى، استحكام
درباره این سایت