آیت‌الله العظمی مظاهری در سخنانی به تبیین جایگاه حضرت فاطمه زهرا سلام ‌الله ‌علیها» و نام گذاری آن حضرت به "فاطمه " پرداختند .

     

بسم الله الرّحمن الرّحیم

رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی وَ یَسِّرْ لِی أَمْرِی وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانِی یَفْقَهُوا قَوْلِی»‏

    

 به مناسبت شهادت حضرت صدیقۀ طاهره، امّ‌الائمّه فاطمه زهراسلام‌الله‌علیها» مقداری دربارۀ حضرت زهراسلام‌الله‌علیها» صحبت می‌کنم. 

قبل از هر چیز باید بپرسیم زهرا کیست؟

پاسخ این سؤال مشکل است یا برای ما ممکن نیست؛ اما می‌توانیم از سخنانی که اهل‌بیتسلام‌الله‌علیهم» در این باره فرموده‌اند، قطره‌ای از دریا پی ببریم که زهرا کیست.

مثلاً  ائمۀ طاهرینسلام‌الله‌علیهم» فرموده‌اند: نَحنُ حُجَجُ اللَّه عَلَی خَلقِه وَ جَدَّتُنَا فَاطِمَة حُجّة اللَّه عَلَینا»[۱].

حضرت ولیّ عصرارواحنافداه» نیز می‌فرمایند: فِی ابْنَةِ رَسُولِ اللَّهِ ص لِی أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»[۲] .

 معنای این جملات را نمی‌فهمیم، اما معلوم است یک معنایی به ذهن می‌آید و شاد می‌شویم، یعنی مثل اینکه دل ما کلمات ائمۀ‌طاهرینسلام‌الله‌علیهم» را درک می‌کند.

حضرت زهراسلام‌الله‌علیها» بر پیغمبر اکرمصلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم» وارد می‌شد و ایشان سرتاپا بلند می‌شدند و وقتی زهرا می‌رفت، پیامبر به دنبال او می‌رفتند. بعضی اوقات دست زهرا را می‌بوسیدند و می‌فرمودند: بوی بهشت را استشمام می‌کنم.[۳]  

وقتی ایشان به دنیا آمد، اسم او را از طرف خدا، فاطمه گذاشتند.[۴] فاطمه را فاطمه نامیده‌اند و بزرگان و مخصوصاً اهل معرفت، چندین معنا برای فاطمه نقل کرده‌اند، البته نمی‌گویند حتماً این است. نمی‌شود کُنه معرفت او را به دست آورد، اما چند معنا برای فاطمه بیان شده است.[۵]

    

معنای اول همین حرف‌هایی است که من زدم: إِنَّمَا سُمِّیَتْ فَاطِمَةُ لِأَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ‏ مَعْرِفَتِهَا»[۶]؛ یعنی هیچکس فاطمه‌شناس نیست. هیچکس نمی‌تواند کُنه معرفت زهرا را به‌دست آورد به جز خدا که گفته است اسم او را فاطمه بگذار. جز پیغمبر اکرم، و جز ائمّۀ طاهرینسلام‌الله‌علیهم» که فرموده‌اند فاطمه اسوه و سرمشق برای همۀ ماست،‌ مخصوصاً سرمشق در زمان ظهور است.

    

معنای دوّم که نظیر همین معناست و برای ما از نظر ذوقی خیلی شیرین است، اینکه فرموده‌اند: إِنَّهَا سُمِّیَتْ فَاطِمَةَ لِأَنَّهَا فُطِمَتْ‏ عَنِ‏ الطَّمْث‏»[۷]؛ یعنی فاطمه را فاطمه گفته‌اند برای اینکه آیۀ تطهیر دربارۀ ایشان نازل شده است و از هر پلیدی منزّه و پاک است. این آیۀ تطهیر نزد پیامبر اکرمصلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم» خیلی اهمیّت دارد؛ لذا آن را دوست داشتند و چند مرتبه نازل شده است. می‌فرماید: إِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً»[۸]

معنای سوم فاطمه که آن هم خیلی عالیست، و از این عبارت گرفته می‌شود، اینکه فاطمه را فاطمه گفته‌اند برای اینکه فاطمه زهرا آن خون‌هایی که زن‌ها می‌بینند، ایشان ندید: فُطِمَتْ‏ عَنِ‏ الطَّمْث‏».

در این‌باره صحبت‌ها شده و حرف‌هایی زده شده و امّا یک جمله هست که این جمله همه را خاموش می‌کند و آن اینست که در آن دوسه روز، بعد از آنکه محسنِ حضرت زهرا را سقط کردند، ایشان به مسجد آمدند، در مسجد ماندند و خطبه خواندند.  این معنای سوّم هم معنای خوبی است، اما مصداق معنای دوّم است و مصداق همان آیۀ تطهیر است.

آیۀ تطهیر می‌گوید: حضرت زهراسلام‌الله‌علیها» آلودگی و نقص و عیب، چه در ظاهر و چه در باطن نداشت. از نظر علم،‌ علم ماکان و مای و ما هو کائن داشت و ذرّه‌ای جهل در زهرا نبود. آیۀ تطهیر می‌گوید چیزی پیدا نمی‌کنید که زهرا نداند. ذرّه‌ای نقص در ایشان نبود. چیزی پیدا کنیم که برای کسی نقص باشد چه در زن و چه در مرد، در حضرت زهراسلام‌الله‌علیها» نبود. چیزی پیدا کنیم که حضاضتی پیش مردم داشته باشد، در ایشان نبود. و بالاخره از نظر ظاهر و از نظر باطن، پاک و طاهر و مطهر بود. آیۀ تطهیر از نظر ذوقی معنای بالایی برای شیعه است و از نظر استدلال هم استدلال بالایی است. 

    

معنای دیگر این است که سُمِّیَتْ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَةَ لِأَنَّهَا فَطَمَتْ شِیعَتَهَا مِنَ‏ النَّار»[۹]؛ یعنی فاطمه را فاطمه گفته‌اند برای اینکه شیعۀ او به جهنّم نمی‌رود. مسلّم است اگر کسی به راستی پیرو و شیعۀ حضرت زهراسلام‌الله‌علیها» باشد، جهنّم برایش معنا ندارد. در روز قیامت سعۀ وجودی امیرالمؤمنین م را می‌گیرد و مهر ولایت به پیشانی شیعه می‌زنند و او را به لب حوض کوثر می‌آورند و حوض کوثر حقیقت زهراست. وقتی آوردند در حوض کوثر، در آنجا به دست ولایت و گاهی به دست زهرا یا به دست امیرالمؤمنین یا به دست یکی از ائمۀ طاهرین، آبی می‌نوشد که حقیقت زهراست. حضرت زهرا سه حرکت دارد. قوس صعودی، قوس نزولی و قوس اولش در ازل که تجلی خداست. به قول حضرت امامقدّس‌سرّه» خدا تجلّی کرد با همۀ اسماء و صفاتش در ازل،‌ حتی اسماء‌ و صفات مستأثره‌اش و ولایت پیدا شد و چهارده معصوم پیدا شد. تجلّی دیگر کرد با همۀ اسماء و صفات حتّی اسماء ‌و صفات مستأثره‌ و قرآن پیدا شد. در زیارت جامعه می‌خوانیم: فَجَعَلَکُمْ‏ فِی‏ بُیُوتٍ‏ أَذِنَ‏ اللَّهُ‏ أَنْ‏ تُرْفَعَ‏ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ‏»[۱۰].

به قول زیارت جامعه، اینها از ازل در عرش خدا با خدا بودند تا اینکه مقدّر شد یکی پس از دیگری به دنیا بیایند و این تجلّی خدا با همۀ اسماء‌ و صفات، مربوط به زهراست. برای اینکه چهارده معصوم نور واحدند و همینطور که در زیارت جامعه داریم، قوس نزولی، آنها را چهارده تا کرده است.

حضرت زهراسلام‌الله‌علیها» یک قوس نزولی دارد و اینکه آمد در دنیا و هیجده سال عالم را تکان داد و هیجده سال علم و قدرت خدا را فهماند. بعد هم قوس دیگری به نام قوس صعودی است و آن: إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ»[۱۱]. یعنی حوض کوثر پیدا شد و شیعه از حوض کوثر به دست حضرت زهراسلام‌الله‌علیها»  و به دست فرزندان و شوهر ایشان می‌نوشد. انسان اگر بی‌سواد باشد، ‌باسواد می‌شود و اگر عیبی داشته باشد، بی‌عیب می‌شود و اگر مرضی داشته باشد، سالم می‌شود و بالاخره یک انسان کامل می‌شود و برای این انسان کامل، م پنجاه هزار سال، برایش یک لحظه است و به دنبال اهل‌بیتسلام‌الله‌علیهم» به بهشت می‌رود.

     

قرآن کریم می‌فرماید: إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ»؛ یا رسول الله! کوثر را به تو دادیم و این حقیقت زهراست. حوض کوثر حقیقت زهراست. آن هیجده سال با آن همه عظمت، حقیقت زهراست. زندگی پیش خدا در عرش خدا، در ازل، قوس صعودی زهراست. لذا زهرا کسی است که این چند چیزی که گفتم و نمی‌دانیم حقیقت چیست، اما می‌دانیم یک حقیقت و یک واقعیّت است و پروردگار عالم اینقدر به ما درک داده که من بگویم و شما بشنوید و درک کنید و لذت ببرید. من بگویم و ان‌شاء‌الله زهرا از جلسۀ ما راضی باشد. ان‌شاء‌الله حضرت زهرا امشب نظر لطفی به جلسۀ ما بکند.

    

پی نوشت ها:

[۱]. شواهد التنزیل، ج ‏۱، ص ۷۶: إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ عَلِیّاً وَ زَوْجَتَهُ وَ أَبْنَائهُ‏ حُجَجَ اللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ»؛ الأمالی (الصدوق)، ص ۱۳۲: أَنَا وَ عَلِیٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ تِسْعَةٌ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ حُجَجُ اللَّهِ عَلَی خَلْقِه».

[۲]. الغیبة (الطوسی)، ص ۲۸۶؛ الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۶۷.

[۳]. ر.ک : اعلام الوری، ص ۱۵۰، تفسیر فرات الکوفی، ص ۷۶؛ بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۴۲؛ احقاق الحق، ج ۱۰، ص ۱۸۵؛ المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۶۰ و .

[۴]. علل الشرائع، ج ۱، ص ۱۷۸.

[۵]. ر.ک: اندیشه‌های ناب؛ دفتر اوّل: سیره و فضائل حضرت زهرا&، ص ۲۵ تا ۳۲.

[۶]. تفسیر فرات الکوفی، ص ۵۸۱.

[۷]. مناقب آل ابی‌طالب، ج ۳، ص ۳۳۰.

[۸]. الأحزاب، ۳۳: خدا فقط می‏خواهد آلودگی را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.»

[۹]. معانی الاخبار، ص ۳۹۶.

[۱۰]. من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۶۱۳.

[۱۱]. الکوثر، ۱: ما تو را [چشمه‏] کوثر دادیم.»[حوزه]